ԱՄՆ Հետաքննությունների դաշնային բյուրոն (ՀԴԲ) հաստատել է տեղեկությունները, որ կասկածյալը «Իսլամական պետություն» խմբավորման դրոշ է ունեցել ավտոմեքենայում, որով չորեքշաբթի վրարթի էր ենթարկել Բուրբոն փողոցում հավաքված մարդկանց։
Ենթադրյալ հանցագործը սպանվել էր ոստիկանների հետ փոխհրաձգության ժամանակ:
Նույն օրը երեկոյան ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենը հայտատարեց, թե ՀԴԲ-ն պարզել է, որ «հարձակումից ընդամենը ժամեր առաջ» կասկածյալը հրապարակավ հայտարարել է «Իսլամական պետությանը» աջակցելու մասին:
Սպիտակ տան ղեկավարի փոխանցմամբ՝ ԱՄՆ 42-ամյա քաղաքացի և նախկին բանակային Շամսուդ-Դին Ջաբարը «սոցցանցերում տեսանյութեր էր հրապարակել՝ ցույց տալով, որ ոգեշնչված է «Իսլամական պետությունից»»։
«Իրավիճակը անորոշ է։ Իրավապահ մարմինները և անվտանգության ծառայությունները շարունակում են փնտրել [ահաբեկչական գործողության] այլ [հնարավոր] մասնակիցների»,- ասել է Բայդենը:
Քննչական գործողությունների շրջանակում Նոր Օռլեանում և ԱՄՆ այլ նահանգներում անցկացվել են խուզարկություններ: ՀԴԲ-ն քննության է առել, թե արդյոք Լաս Վեգասի Trump հյուրանոցի դիմաց Tesla Cybertruck-ի պայթյունը կապված է Նոր Օռլեանի հարձակման հետ:
«Այն, ինչ տեսանք, համապատասխանում է [«Իսլամական պետության»] ընդհանուր վարքագծին։ Նրանք տարիներ շարունակ կոչ են արել մեքենաների միջոցով հարձակումներ կազմակերպել»,- ասում է Վաշինգտոնում գործող Մերձավոր Արևելքի քաղաքականության ինստիտուտի աշխատակից Աարոն Զելինը։
«Իսլամական պետությանը» վերագրվող և ավտոմեքենայի կիրառմամբ նմանատիպ առաջին հարձակումներից մեկը տեղի է ունեցել 2016 թվականին Ֆրանսիայի Նիս քաղաքում: Թունիսում ծնված 31-ամյա ֆրանսիացին՝ ամուսնալուծված և դեպրեսիայի ներքո գտնվող, Բաստիլի գրավման օրվա տոնակատարությանը վրաերթի ենթարկեց տասնյակ մարդկանց՝ սպանելով ավելի քան 80 հոգու:
Ամիսներ անց մեկ այլ թունիսցի՝ 24-ամյա տղամարդը բեռնատարով մխրճվեց Բեռլինի Սուրբծննդյան տոնավաճառում հավաքված մարդկանց մեջ՝ սպանելով 13-ին: Հարձակումից առաջ տեսանյութ էր հրապարակել՝ հավատարմության երդում տալով «Իսլամական պետությանը»։
«Իսլամական պետությունը» նաև պատասխանատվություն է ստանձնել 2017 թվականի նոյեմբերին Նյու Յորքում բեռնատարի միջոցով իրականացված հարձակման համար, ինչի հետևանքով զոհվեց ութ հոգի։ Ըստ ոստիկանության՝ ահաբեկիչը հետևել էր «Իսլամական պետության» հրահանգներին:
Սիրիայում, Իրաքում ու Աֆղանստանում «Իսլամական պետության» պարտություններից հետո էլ ահաբեկչական կազմակերպության պարագլուխները չհրաժարվեցին աշխարհի այլ հատվածներում ահաբեկչական հարձակումներ իրականացնել:
«Աֆղանստանում... «Իսլամական պետություն-Խորասանը» շարունակում է ծրագրել արտաքին գործողություններ և նպատակ ունի հայտնվել անգլալեզու լրատվամիջոցների էջերին»,- 2023 թվականի հոկտեմբերին Կոնգրեսին ուղղված գրավոր զեկույցում նախազգուշացրել էր ԱՄՆ Ներքին անվտանգության նախարար Ալեխանդրո Մայորկասը։
Անցած տարվա սեպտեմբերին հրապարակված ԱՄՆ ազգային անվտանգության սպառնալիքների գնահատականի համաձայն՝ «Իսլամական պետությունը» ն այլ ահաբեկչական խմբավորումներ, օրինակ՝ «Ալ-Քայիդան», «պահպանում են հարձակումներ իրականացնելու մտադրությունը»։ Ամերիկյան հատուկ ծառայությունները «բարձր» էին գնահատել սպառնալիքի մակարդակը:
Ըստ նույն գնահատականի՝ «Իսլամական պետության» առցանց գործող հարթակները ձգտում են շահարկել Իսրայել – «Համաս» հակամարտությունը՝ Մերձավոր Արևելքում «դաժան գործողություններ հրահրելու համար»:
ԱՄՆ ՀԴԲ բյուրոյի տնօրեն Քրիստոֆեր Ռեյի խոսքով՝ իր գլխավորած կառույցում կուտակվել են «Իսլամական պետությանը» վերաբերող մի քանի հազար գործեր:
Միացյալ Նահանգների Ազգային հակաահաբեկչական նորարարության, տեխնոլոգիաների և կրթության կենտրոնի ավագ գիտաշխատող Սեյմուս Հյուզի ժողոված տվյալները փաստում են, որ 2014 թվականից ի վեր ավելի քան 250 անձ մեղադրվել է «Իսլամական պետության» հետ կապված գործողությունների մեջ:
Ընդ որում, գործերի մեծ մասը ավարտվել է դատապարտմամբ: Դատախազները միայն մեկ գործ են պարտվել դատարանում:
ՀԴԲ-ն հաջողություններ ունի նաև «Իսլամական պետության» կապված ահաբեկչական գործողությունների կանխարգելման գործում: Օրինակ, անցած տարվա հոկտեմբերին իրավապահ մարմնի գործակալները Օկլահոմա Սիթիում ձերբակալեցին 27-ամյա Աֆղանստանի քաղաքացու՝ մեղադրելով նրան և նրա անչափահաս համախոհին ընտրությունների օրը մարդաշատ վայրում հրազեն կիրառելու փորձի մեջ:
Թեև «Իսլամական պետությունը» չի ստանձնել պատասխանատվություն Նոր Օռլեանի ահաբեկչության համար, սակայն Զելինի խոսքով՝ արյունալի հարձակումն ոգևորություն է առաջացրել սոցցանցերում՝ «Իսլամական պետության» կողմնակիցների շրջանում:
Ահաբեկչության դեմ պայքարի գծով ամերիկացի պաշտոնյաներն անհանգստացած են, որ նման ոգևորությունը կարող է պարարտ հող հանդիսանալ նմանատիպ նոր գրոհների համար։
«Նրանց կարծիքով՝ լրատվամիջոցների ուշադրության կենտրոնում հայտնվելը ավելի կարևոր է, քան զոհված մարդկանց քանակը»,- նոյեմբերին Վաշինգտոնում հայտարարեց ԱՄՆ Ազգային հակաահաբեկչական կենտրոնի տնօրենի պաշտոնակատար Բրետ Հոլմգրենը:
Ահաբեկչության դեմ պայքարի գծով որոշ պաշտոնյաներ և փորձագետներ չեն բացառում, որ հնարավոր նոր հարձակումները կարող են ավելի մահացու լինել:
ԱՄՆ Ազգային հակաահաբեկչական կենտրոնը զգուշացրել է, որ «Իսլամական պետությունը» բարելավել է իր ֆինանսական դրությունը, Սիրիայում ստեղծել արտաքին պլանավորման ստորաբաժանում՝ կենտրոնանալով ԱՄՆ դեմ հարձակումների ուղղությամբ:
«Անցած տարվա ընթացքում «Իսլամական պետության» հարձակումները քանակն աճել է։ Անցած տարի արձանագրել ենք Միացյալ Նահանգներում հարձակման հինգ փորձ։ Մինչդեռ, 2023 թվականին այդ թիվը զրո էր»,- «Ամերիկայի ձայնին» ասել է Զելինը։
Ահաբեկչական խմբավորման հարձակումները, սակայն, կարող են չսահմանափակվել ԱՄՆ-ով, և դիտորդները հիշեցնում են «Իսլամական պետության» արյունալի գրոհները Իրանում ու Ռուսաստանում:
