Մյունխենի անվտանգության ամենամյա համաժողովում, որն անցկացվել է փետրվարի 14-ից 16-ը, ԱՄՆ նոր վարչակազմը լայնորեն և հրապարակայնորեն խոսել է Ուկրաինայում ռուսական պատերազմի դադարեցման վերաբերյալ իր դիրքորոշման մասին։ Վաշինգտոնի բարձրաստիճան քաղաքական գործիչները շատ ժամեր անցկացրեցին ելույթներ ունենալով, բանակցություններում և կլոր սեղանների շուրջ, և նրանց ուղերձներն ուղղված էին տարբեր լսարաններին:
Մյունխենում Միացյալ Նահանգները ներկայացված էին ինչպես վարչակազմի պաշտոնյաներով, այնպես էլ Կոնգրեսի անդամներով, և նրանց տարբեր ողերձները տարբեր ազդանշաններ էին ուղարկում: Կոնֆերանսի որոշ լրատվամիջոցների լուսաբանումը հուշում էր, որ գուցե հենց դա էր նախատեսված:
Օրինակ՝ ԱՄՆ փոխնախագահ Ջեյ Դի Վենսը շատ չէր հիշատակում Ռուսաստանին և Ուկրաինային փետրվարի 14-ի իր ելույթում՝ կենտրոնանալով հիմնականում Եվրոպային ուղղված քննադատության վրա. քննադատության հիմքում էր նահանջը ժողովրդավարական արժեքներից, ինչպիսիք են խոսքի ազատությունը, և ընտրողների կարծիքի բռնանումը:
«Չնայած Թրամփի վարչակազմը շատ մտահոգված է եվրոպական անվտանգությամբ և կարծում է, որ մենք կարող ենք խելամիտ կարգավորման գալ Ռուսաստանի և Ուկրաինայի հարցում, բայց Եվրոպայի հետ կապված ինձ ամենաշատը անհանգստացնող սպառնալիքը Ռուսաստանը, Չինաստանը կամ որևէ այլ արտաքին դերակատարը չէ։ Ինձ անհանգստացնում է սպառնալիքը ներսից. Եվրոպայի նահանջն իր որոշ հիմնարար արժեքներից, արժեքներից, որոնք նա կիսում է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների հետ»,- ասել էր ԱՄ փոխնախագահը:
Ուրբաթ օրը ԱՄՆ փոխնախագահի 10 րոպեանոց ելույթը ծայրաստիճան ցավագին ընդունվեց մի շարք եվրոպացի քաղաքական գործիչների կողմից, հատկապես գերմանացիների. Գերմանիայի կանցլեր Օլաֆ Շոլցը և այդ երկրի պաշտպանության նախարար Բորիս Պիստորիուսը ուղղակիորեն քննադատեցին Վենսին ծայրահեղ աջ քաղաքական խոսույթ խրախուսելու համար, իսկ Գերմանիայի նախագահ Ֆրանկ-Վալտեր Շտայնմայերը մեղադրեց ԱՄՆ ղեկավարությանը «վստահություն չստեղծելու» մեջ:
Սակայն բառացիորեն նույն օրը Ջեյ Դի Վենսը՝ ԱՄՆ պատվիրակության գլխավորությամբ, հանդիպեց Ուկրաինայի նախագահ Վոլոդիմիր Զելենսկու և նրա թիմի հետ, և այս զրույցը սկսվեց ԱՄՆ փոխնախագահի հորդորով՝ «ձեռք բերել տևական խաղաղություն, այլ ոչ թե խաղաղություն, որը մի քանի տարի հետո կհանգեցնի հակամարտությունների Արևելյան Եվրոպայում»։
Սա հենց այն ձևակերպումն է, որը հաճախ օգտագործում է ինքը՝ Զելենսկին՝ ասելով, որ Ուկրաինային պետք չեն մինսկյան նոր համաձայնագրեր, որոնք մեծ ազդեցություն չունեցան ռազմական գործողությունների վրա, որոնք ամբողջ ուժով սկսվեցին 2022 թվականին ռուսական ներխուժմամբ։
Թերևս այդ պատճառով է, որ առանց ԱՄՆ-ի չափազանց դժվար կլիներ ապահովել Ուկրաինայի անվտանգությունը (այս մասին խոսեցին և՛ Զելենսկին, և՛ նրա արտգործնախարար Սիբիգան), ուկրաինացի ներկայացուցիչները ԱՄՆ վարչակազմի դիրքորոշման և վերջին քայլերի մասին շատ ավելի մեղմ խոսեցին, քան Արևմտյան Եվրոպայի իրենց գործընկերները։ Բացի այդ, Վենսի և Զելենսկու միջև բանակցություններից հետո դրանց բովանդակությանը ծանոթ որոշ ուկրաինացի փորձագետներ արևմտյան լրատվամիջոցներին ասացին, որ խոսակցությունն անցել է շատ ավելի լավ, քան նրանք սպասում էին և ընդհանուր առմամբ «շատ լավ» էր:
Իր հերթին, Ուկրաինայի հարցով ԱՄՆ նախագահի հատուկ ներկայացուցիչ Քիթ Քելլոգը մասնակցել է մի քանի բաց միջոցառումների, որոնց ընթացքում խոսել է ցանկացած բանակցություններում Ուկրաինայի և Եվրոպայի շահերը հաշվի առնելու մասին, թեև որոշակի նրբերանգներով։
Քելլոգը, մասնավորապես, փետրվարի 15-ին եվրոպացի քաղաքական գործիչների հետ կլոր սեղանի ժամանակ ասաց, որ Վաշինգտոնը ներկայումս ունի «երկու ուղի ունեցող» մոտեցում խաղաղության բանակցություններին, երբ ԱՄՆ-ի որոշ ներկայացուցիչներ շփվում են Ռուսաստանի, իսկ մյուսները՝ Ուկրաինայի և դաշնակիցների հետ: Քելլոգն ասաց, որ ինքն անձամբ աշխատում է երկրորդ ուղղությամբ և պնդեց, որ և՛ Ուկրաինան, և՛ Եվրոպան պետք է լինեն խաղաղ բանակցությունների մաս. «Մենք պետք է ներգրավենք դաշնակիցներին։ Արդյո՞ք Ուկրաինան և Եվրոպան դեր կունենան դրանում։ Իհարկե: Նրանցից որեւէ մեկին բացառելով՝ դա հնարավոր չէ անել»։
Սակայն, ըստ Թրամփի հատուկ ներկայացուցչի, Եվրոպան կարող է ֆիզիկապես ներկա չլինել բանակցությունների սեղանի շուրջ, թեեւ հաշվի կառնվեն տարածաշրջանի շահերը։ «Այն, ինչ մենք չենք ուզում, դա մեծ խմբային քննարկման մեջ մտնելն է», - ասաց Քիթ Քելլոգը՝ որպես օրինակ բերելով Մինսկի համաձայնագրերը, երբ, ըստ նրա, սեղանի շուրջ չափազանց շատ բանակցողներ կային։
ԱՄՆ նախագահի հատուկ բանագնացը բացասաբար է պատասխանել այն հարցին, թե արդյո՞ք այժմ կարող է ուրվագծել, թե ինչ է համարում Ուկրաինայի անվտանգության հուսալի երաշխիքներ։ Այնուամենայնիվ, Քելլոգը, ինչպես և ԱՄՆ փոխնախագահ Վենսը, իր զրուցակիցներին ասել է Միացյալ Նահանգների ցանկության մասին «վստահ լինել, որ սա կլինի ուժեղ և կայուն խաղաղություն»:
Ավելի ուշ՝ շաբաթ օրը, Քիթ Քելլոգը մեկ այլ կլոր սեղանի ժամանակ նշել է, որ Ուկրաինայում Ռուսաստանի պատերազմին վերջ տալու համաձայնագիրը կարող է ներառել տարածքային զիջումներ Ռուսաստանից։ Հարկ է նշել, որ Կրեմլը բազմիցս բացառել է նման զիջումների հնարավորությունը։
ԱՄՆ նախագահի հատուկ ներկայացուցիչը գրել է նաև, որ Վենսի և Զելենսկու բանակցությունները կառուցողական են եղել։ «Ես հիմնվելու եմ Վենսի կառուցողական զրույցների վրա նախագահ Զելենսկու հետ Ուկրաինա իմ առաջիկա այցի ընթացքում», - ասաց նա:
Կոնգրեսն իր հերթին ունի իր հանրային դիվանագիտության ուղղությունը:
Մյունխեն 2025 կոնֆերանսին մասնակցել է նաև ԱՄՆ Կոնգրեսի անդամների մի մեծ խումբ, որոնց մեծամասնությունը Ուկրաինային շարունակական աջակցության և Վլադիմիր Պուտինի քննադատության հավատարիմ կողմնակիցներ էին։ Երկու կուսակցությունների սենատորները՝ հանրապետականներ Ռոջեր Ուիկերը և Լինդսի Գրեհեմը, ինչպես նաև դեմոկրատ սենատոր Ջին Շահինը, ասացին, որ Կիևին անհրաժեշտ է օգնել բանակցություններում հնարավորինս ամուր դիրք գրավելու համար:
Մասնավորապես, Լինդսի Գրեհեմը Ուկրաինայի նախագահ Վոլոդիմիր Զելենսկու հետ կլոր սեղանի ժամանակ, մատնանշելով Ուկրաինայի առաջնորդին, ասել է, որ Միացյալ Նահանգները պետք է Ուկրաինային մատակարարի մեծ քանակությամբ լուրջ սպառազինություն:
«Եկեք զինենք այս մարդուն մինչև ատամները, եկեք նրան շատ F-16-ներ տանք, ոչ թե այս ինքնաթիռներից մի քանիսը: Տվեք նրանց ATACMS, տանկեր տվեք, որովհետև Ուկրաինան կարող է կռվել... Եկեք հանքային պայմանագիր ձեռք բերենք, որպեսզի այնտեղ ամերիկյան բիզնես շահեր ունենաք։ Պուտինը չի հասկանում, թե ինչ է կատարվում. եթե մենք ստորագրենք հանքարդյունաբերության մասին այս համաձայնագիրը, Պուտինը խաբված է, որովհետև Թրամփը կպաշտպանի իր կնքած գործարքը, և դա լավագույն բանն է, որ կարող է տեղի ունենալ»:
Նաև Հարավային Կարոլինայի հանրապետական սենատորն առաջարկել է բանակցային գործընթացի ընթացքում ապահովել Ուկրաինայի անհապաղ մուտքը ՆԱՏՕ, եթե Ռուսաստանը կրկին հարձակվի Ուկրաինայի վրա:
«Դոնալդ Թրամփն այնպես կավարտի այս պատերազմը, որ երրորդ ռուսական ներխուժումն Ուկրաինա չլինի։ Եվ ես նաև մի գաղափար ունեմ, որը ոգեշնչված է «Գործարքի արվեստը» (Դոնալդ Թրամփի և Թոնի Շվարցի գրքից - խմբ.). Եթե մենք չենք կարող համաձայնել, որ նրանք պետք է միանան ՆԱՏՕ-ին հենց հիմա, ապա միգուցե մենք կարող ենք համաձայնել, որ Ռուսաստանի հերթական ներխուժման դեպքում նրանք անմիջապես միանան ՆԱՏՕ-ին: Այնպես որ, Պուտինը, եթե ցանկանում է, թող նրանց մտցնի ՆԱՏՕ»:
Իր հերթին դեմոկրատ սենատոր Շահինն աջակցել է իր գործընկերոջը և ասել, որ կարիք չկա հրաժարվել Ուկրաինայի՝ ՆԱՏՕ-ին միանալու գաղափարից:
«Չեմ կարծում, որ մենք պետք է հրաժարվենք ՆԱՏՕ-ից՝ որպես տարբերակ, կարծում եմ, որ մեզ համար կարևոր է Ուկրաինային հնարավորինս շատ լծակներ տալ ցանկացած բանակցություններում։ Ահա թե ինչու ես համաձայն եմ սենատոր Գրեհեմի հետ. մենք պետք է նրանց զենք տանք, ես հավատում եմ, որ Կոնգրեսում դրան երկկուսակցական աջակցություն կլինի: Նաև կարծում եմ, որ մենք պետք է համոզվենք, որ ՆԱՏՕ-ին Ուկրաինայի անդամակցությունը մնա օրակարգում։ Մենք պետք է ամեն ինչ անենք և ապահովենք, որ Ուկրաինան լինի այս բանակցությունների սեղանի շուրջ։ Որովհետև Աֆղանստանում ԱՄՆ-ի սխալներից մեկն այն էր, որ Աֆղանստանի կառավարությունն ինքը սեղանի շուրջ չէր, երբ նախագահ Թրամփն իր առաջին ժամկետում բանակցում էր այս երկրում խաղաղության համաձայնագրի շուրջ»:
Եվրոպայի և Ուկրաինայի արձագանքը
Մյունխենի անվտանգության կոնֆերանսից հետո եվրոպական երկրներն ակնհայտորեն անհանգստացած են. դա ակնհայտ է Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի որոշումից՝ հրավիրելու հրատապ եվրոպական գագաթնաժողով, որը կքննարկի, թե ինչպես վարվել Վաշինգտոնից եկող ազդանշանների ֆոնին։
Եվրահանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լեյենը, ելույթ ունենալով Մյունխենում, հիշեցրեց. «Ձախողված Ուկրաինան կթուլացնի Եվրոպան, բայց նաև կթուլացնի Միացյալ Նահանգները»։ Եվրոպացի այլ առաջնորդների ելույթները ցույց տվեցին, որ նրանք նույնպես այդպես են մտածում։
Իր հերթին Վոլոդիմիր Զելենսկին կոչ է արել Եվրոպային ավելին ձեռնարկել՝ միասնական և վստահ տեսք ունենալու համար:
«Նախ՝ Եվրոպայի զինված ուժերը՝ որպես ՆԱՏՕ-ի արդիականացում։ Երկրորդ՝ միասնական եվրոպական արտաքին քաղաքականություն։ Երրորդ՝ եվրոպական համագործակցության մակարդակը, որին Վաշինգտոնը պետք է լրջորեն մոտենա։ Չորրորդ՝ աջակցություն միջազգային իրավունքին։ Եվ հինգերորդ՝ Ռուսաստանի վրա ճնշումների ամբողջական պահպանում, քանի որ հենց այդ ճնշումն է երաշխավորում խաղաղությունը, այլ ոչ թե Պուտինի խոսքերը կամ ինչ-որ թղթերը։ Պուտինը ստում է: Նա կանխատեսելի է: Իսկ նա թույլ է։ Սա պետք է օգտագործենք հիմա, ոչ թե հետո»։
Միևնույն ժամանակ, Լիտվայի նախկին արտգործնախարար Գաբրիելիուս Լանդսբերգիսը շաբաթ օրը CNBC-ին տված հարցազրույցում խոստովանել է, որ պատճառն այն է, որ Եվրոպան կարող է լինել ԱՄՆ-Ուկրաինա-Ռուսաստան բանակցությունների սեղանի շուրջ այն, որ «Եվրոպան քիչ բան ունի առաջարկելու»:
«Եթե մենք հենց հիմա պատրաստ լինեինք առաջարկել Ուկրաինային զորքեր, փող, ինտեգրվել ԵՄ-ին, ապա մենք կարող էինք ուկրաինացիներին, Պուտինին, Թրամփին և բոլորին հրավիրել խոսելու աշխարհի մասին, ինչպես դա հասկանում են Եվրոպան և Ուկրաինան, և երբ դուք պարզապես հետևում եք, ապա դուք կախված եք նրանցից»,- ասել է Լիտվայի արտաքին գործերի նախկին ղեկավարը: