Ուկրաինայի, ԱՄՆ ու Եվրամիության իրավապահ մարմինների ներկայացուցիչները երկուշաբթի ներկա էին Միջազգային կենտրոնի բացմանը, որի նպատակն է Ռուսաստանի ղեկավարության դեմ գործեր հարուցելը՝ Ուկրաինա ներխուժելու համար:
Ուկրաինայի իշխանությունները հետաքննում են ավելի քան 93 հազար ռազմական հանցագործությունների մասին հաղորդումներ և մեղադրանքներ են ներկայացրել 207 կասկածյալների՝ երկրի դատարաններում։
Բարձրաստիճան կասկածյալները կարող են դատվել Հաագայի Միջազգային քրեական դատարանում, ուր կայացվել է Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի ձերբակալության մասին որոշումը։
Այնուամենայնիվ, միջազգային իրավունքում առկա բացերի պատճառով ներկայում չկա այնպիսի դատարան, որը կարող է քրեական պատասխանատվության ենթարկել 2022 թվականի փետրվարի 24-ի ներխուժման համար:
Ագրեսիայի հանցագործության հետապնդման նոր միջազգային կենտրոնը (ICPA), որը նույնպես տեղակայված է Հաագայում, կաշխատի Միջազգային քրեական դատարանի հետ՝ նպաստելով, որպեսզի այդ բացերը «փակվեն»:
Ուկրաինայի գլխավոր դատախազ Անդրեյ Կոստինի խոսքով, նոր կենտրոնը ապացույցներ է հավաքելու՝ պատերազմի համար պատասխանատու ռուսաստանցի ռազմական և քաղաքական ղեկավարնրի դեմ գործեր հարուցելու համար։
«Եթե ագրեսիայի հանցագործություններ չկատարվեին, ապա ռազմական հանցագործությունների 93 հազար դեպք չէր լինի»,- լրագրողներին ասել է Կոստինը, հավելելով, որ «հատուկ դատարանի ստեղծումն անխուսափելի է»։
Եվրամիության, ԱՄՆ-ի և Ուկրաինայի հարցով համատեղ քննչական խմբի աջակցությամբ կենտրոնը փաստորեն, կդառնա հատուկ տրիբունալի հիմքը՝ հավաքելով քրեական գործերի նյութեր, որոնք կարող են փոխանցվել դատարան:
ԱՄՆ-ն պատրաստվում է ապացույցներ ներկայացնել և Հաագա գործուղել հատուկ դատախազ Ջեսիքա Քիմին։
ԱՄՆ գլխավոր դատախազի տեղակալ Քենեթ Փոլայթն ասել է, որ Քիմը «անսահմանափակ հնարավորություն կունենա՝ [օգտագործել] Արդարադատության նախարարության կուտակած զգալի տեղեկատվությունը և ռեսուրսները՝ կապված Ռուսաստանի ապօրինի ագրեսիվ պատերազմի հետ»:
Հիշեցնենք, Միջազգային քրեական դատարանը իրավասու է դատական հետապնդում սկսել Ուկրաինայում ենթադրյալ ռազմական հանցագործությունների, մարդկության դեմ հանցագործությունների և ցեղասպանության գծով, սակայն իրավական սահմանափակումների պատճառով իրավասու չէ մեղադրանք ներկայացնել ագրեսիայի հանցագործության համար:
Ուկրաինան կոչ է անում ագրեսիայի հանցագործությունները քննել հատուկ տրիբունալում: Առաջարկին կողմ են Եվրամիության երկրների մեծ մասը, ԱՄՆ-ն, Մեծ Բրիտանիան և այլն։ Տակավին պարզ չէ, թե իրավական ինչ հիմքով կստեղծվի նման տրիբունալը:
Կոստինը նշել է, որ կենտրոնի ստեղծումը նշան է, որ միջազգային աջակցություն կա հատուկ տրիբունալի ստեղծման համար, «և հավատում ենք, որ այս կենտրոնն [առաջին] արդյունքները կունենա առաջիկա ամիսներին»։
Առաջարկվող հատուկ տրիբունալի իրավական ստույգ շրջանակը դեռևս քննարկվում է, սակայն իրավագետներն ասում են, որ քրեական հետապնդում կարող է սկսվել Ռուսաստանի կառավարության և ռազմական ոլորտի մոտ երկու տասնյակ բարձրաստիճան պաշտոնյաների նկատմամբ: