Սպիտակ լեռն իր վառ գույնը ստանում է անորթոզիտ կոչվող ապարից՝ հարուստ կալցիումի և այլ հանքանյութերի պաշարներով: Այն Գրենլանդիայի միակ ակտիվ հանքն է։
Անորթոզիտը առաքվում է աշխարհով մեկ՝ ապակեպլաստ, ներկեր, լցանյութեր, ցեմենտ և պլաստմասսա պատրաստելու համար:
«Գրենլանդիան հանքանյութերով լի երկիր է: Օգտակար հանածոներ ունենք բառացիորեն ամենուր»,- ասում է Lumina Sustainable Materials ընկերության ներկայացուցիչ Բենթ Օլսվիգ Յենսենը։
Կան հազվագյուտ հանածոներ, որոնք կարևոր նշանակություն ունեն «կանաչ տեխնոլոգիաների» համար, և որոնց մատակարարման գործում ներկայում գերիշխում է Չինաստանը:
Հայտնի է, որ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը ցանկանում է Դանիայից վերցնել Գրենլանդիան, ինչը, ըստ նրա, անհրաժեշտ է «միջազգային անվտանգության համար»:
Սակայն Գրենլանդիան և Դանիան համաձայն չեն, իսկ հանքարդյունաբերական ընկերությունները, կարծես, հնարավորության հոտ են առել:
«Նրա հետաքրքրությունը Գրենլանդիայի նկատմամբ կարող է օգնել արդյունաբերությանը մուտք գործել [կղզի] և ներդրումներ կատարել, որոնք անհրաժեշտ են Գրենլանդիայում արդյունաբերության զարգացման համար: Այնպես որ, այո, միանշանակ ողջունում եմ: Եվ ես կարծում եմ, որ կարևոր է, որ ինչպես արդյունաբերության [զարգացման], այնպես էլ քաղաքական առումով Գրենլանդիայում դիրքավորվենք հօգուտ Թրամփի և ԱՄՆ-ի»,- շարունակում է Բենթ Օլսվիգ Յենսենը։
Գրենլանդիայի հանքային ռեսուրսների նախարար Նաաջա Նաթանիելսենն ասում է, թե կղզին բաց է բիզնեսի համար, բայց այն չի վաճառվում:
«Մենք ցանկանում ենք այստեղ տեսնել ամերիկյան ներդրումներ։ Իսկապես, ցանկանում ենք համագործակցել ԱՄՆ Պետքարտուղարության հետ, և արդեն որոշ ժամանակ է փորձում ենք առաջ տանել այս միտքը»,- նշում է Նաթանիելսենը:
Գրենլանդիան ԱՄՆ հետ համաձայնագիր է ստորագրել Թրամփի առաջին նախագահության օրոք՝ 2019 թվականին, որի նպատակն է խթանել հանքարդյունաբերությունը: Բայց այսօր էլ ներդրումների կարիք կա։
«Արդեն տարիներ է, ինչ նկատում ենք, որ ներդրողների միջավայրում որոշակի զգուշություն է առկա՝ բարձր ռիսկային, երկարաժամկետ նախագծերում ներգրավվելու առումով»,- ասում է Նաթանիելսենը:
Անշուշտ, ռիսկի դիմելը միշտ չէ, որ հանգեցնում է պարգևի: Օրինակ, «Աուպպալուտտոք» հանքավայրում մինչև 2023 թվականն արդյունահանվում էին սուտակներ և վարդագույն շափյուղաներ։ Այնուհետև՝ օպերատորը՝ Greenland Ruby-ն, սնանկացավ:
Գրենլանդիայի կառավարությունը հուսով է, որ կղզու ընդերքում առկա հարստությունը մի օր կարող է տնտեսական հիմք ստեղծել՝ Դանիայից լիարժեք անկախության համար:
«Եթե ցանկանում եք, որ հանքանյութերն արդյունահանվեն և այդ կերպ հասնեք Գրենլանդիայի տնտեսական ինքնաբավությանը, ապա ձեզ հարկավոր կլինի ներգրավվել միջազգային վերամշակման գործընթացում: Պետք է լավ կշռադատեք՝ վստահ լինելու, որ հանքարդյունաբերական այդ նախագծերն, իրականում, օգուտ կբերեն [Գրենլանդիայում] ապրող մարդկանց, այլ ոչ թե կդառնան իմպերիալիստական արդյունահանման նոր տարբերակ»,- կարծիք է հայտնում Միջազգային հետազոտությունների դանիական ինստիտուտի ներկայացուցիչ Ուլրիկ Պրամ Գադը:
Մյուս կողմից՝ ակնհայտ լոգիստիկ խնդիրներ կան, քանի որ տարվա մեծ մասը Գրենլանդիան սառցապատ է, թեև գլոբալ ջերմացման հետևանքով ձմեռներն ավելի կարճ են դարձել: Ճանապարհները քիչ են։ Հսկայական կղզու մեծ մասը արկտիկական անապատ է:
«Ժամանակ է պահանջվում նախագիծ մշակելու համար՝ սկսած հետախուզական աշխատանքների վաղ փուլից, մինչև կունենաք գործող հանք, որտեղից կարող եք արդյունահանել և [հանքանյութը] սկսել վաճառել»,- ասում է Բենթ Օլսվիգ Յենսենը:
Ինչևէ, գրենլանդացիները հուսով են, որ Թրամփի խոսքերից հետո ի հայտ եկող քաղաքական խնդիրներն ի վերջո կարող են հանգեցնել կղզու տնտեսական կարողությունների աճին և անգամ՝ պետականության հիմնադրմանը:
