Նախագահ Վլադիմիր Պուտինն ավարտել է երկօրյա պետական այցն Ադրբեջան երկուշաբթի՝ օգոստոսի 19-ին, հայտնում է Կրեմլի մամուլի ծառայությունը։
Նախօրեին Պուտինը «ոչ պաշտոնական միջավայրում» հանդիպել էր Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի և նրա կնոջ՝ հանրապետության առաջին փոխնախագահ Մեհրիբան Ալիևայի հետ։
Երկուշաբթի օրը պատվիրակությունների միջև բանակցություններ են անցկացվել նեղ և ընդլայնված կազմով։ Դրանց արդյունքներից հետո պետությունների ղեկավարները ԶԼՄ-ների համար հանդես են եկել համատեղ՝ անկախ դիտորդների կարծիքով անբովանդակ հայտարարությամբ:
Բանակցություններն ավարտվել են մեծ բանկետով։
«Ամերիկայի ձայնի» ռուսական ծառայության փորձագետների կարծիքով, ՌԴ նախագահը սահմանափակ է այցերի ընտրության հարցում: Դրանք փոխկապակց ված են այն հանգամաքնի հետ, թե արդյոք այս կամ այն երկիրը հանդիսանում է Հռոմի ստատուտի անդամ: Հիշեցնենք, որ այն ստեղծել է Միջազգային քրեական դատարանը (ICC), որը Պուտինին ձերբակալելու օրդեր է տվել՝ ուկրաինացի երեխաներին ապօրինի տեղահանելու համար։
Այս առումով, Ադրբեջանն ապահով վայր է Ռուսաստանի ղեկավարի համար. Այստեղ չկա կալանավորվելու վտանգ:
Պուտինի այցը Բաքու տեղի է ունեցել Կուրսկի մարզում Ուկրաինայի զինված ուժերի գործողության ֆոնին, որի արդյունքում ուկրաինական զորքերը գրավել են Ռուսաստանի Դաշնության տարածքի մի մասը։
Ուկրաինայի նախագահ Վոլոդիմիր Զելենսկին երկուշաբթի օրը հայտարարել է, որ Ուկրաինայի զինված ուժերը հասնում են իրենց «դրված նպատակներին»։ Ըստ տարբեր տվյալների՝ Կուրսկի մոտ տասնյակ բնակավայրեր են գրավվել, մոտ մի քանի հազար ռուս զինվորականներ գերի են ընկել ։ Ուկրաինայի զինված ուժերի գրաված տարածքներից ավելի քան 120 հազար մարդ պաշտոնապես տարհանվել է, մնացել անօթևան։
Պուտինն այս այցով ցույց տվեց իր իրական վերաբերմունքը թե՛ այն փաստին, որ Ռուսաստանի տարածքի մի մասը օկուպացված է Ուկրաինայի Զինված ուժերի կողմից, թե՛ Կուրսկի մարզի բնակիչների խնդիրներին, որոնք ստիպված են եղել փախչել սեփական տներից Ուկրաինայի զինված ուժերի գործողության հետևանքով, ասում է քաղաքական դիտորդ Իվան Պրեոբրաժենսկին։ Նրա կարծիքով, Կրեմլի ղեկավարը ցույց տվեց, որ աշխարհաքաղաքական խնդիրների համեմատությամբ, դա իրեն բացարձակապես չի հետաքրքրում։
«Նախագահի տեսանկյունից ճակատը պարզապես ընդլայնվել է մի քանի տասնյակ կիլոմետրով, այսքանը»,- ասել է Պրեոբրաժենսկին «Ամերիկայի Ձայն»-ին տված մեկնաբանությունում: – Իսկ ով է մահանում ռումբերի տակ՝ ուկրաինացիները, թե ռուսները, նրան բոլորովին չի անհանգստացնում: Պուտինի համար ամենակարեւորն այն է, որ հարձակումը Դոնբասում և Խարկովի մարզում շարունակվում է, ինչը օրերս բացահայտ հաստատեց ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան։ Այնպես որ, ռուսական իշխանությունների ուղենիշները պարզ են»։
Պուտինի համար այժմ ավելի կարևոր է շփվել Ալիևի հետ, վստահ է Իվան Պրեոբրաժենսկին: «Հանդիպման մի քանի հիմնական պատճառ կա. Հայաստանի շուրջ ստեղծված իրավիճակը և նրա տարածքով տարանցիկ միջանցքի կառուցումը, որը չափազանց անհրաժեշտ է խեղդվող ռուսական տնտեսությանը, որովհետև այդ դեպքում Ռուսաստանը շատ ավելի հարմար ելք կունենար դեպի թուրքական շուկա, և ոչ միայն այնտեղ։ Մոսկվայի համար, թերեւս, ավելի կարևոր է ադրբեջանական էներգառեսուրսների քողի տակ ռուսական նավթն ու գազը Եվրոպային վաճառելու ցանկությունը։ Մոտավորապես նույն սխեմայով, ինչ Թուրքիայի դեպքում, որտեղ ռուսական գազը խառնվում է և, ըստ էության, մաքսանենգ ճանապարհով: Եթե գործարքը հնարավոր լինի ամբողջովին իրականացնել (Բաքվում), դա կավելացնի ռուսական բյուջեն, որը տառապում է միջոցների սղությունից»։
Քաղաքագետը գտնում է, որ Ադրբեջանի ղեկավարը հարմար գործիչ է Մոսկվայի համար: «Նա այժմ հսկայական անշարժ գույք ունի Մոսկվայում... Սա նաև ազդանշան է, որ Ռուսաստանը դեռ ցանկանում է, որ Երևանը համաձայնի Բաքվի պայմաններին (խաղաղության մասին համաձայնագրում) որքան հնարավոր է շուտ, ինչը հնարավորություն կտա բացել տարանցիկ միջանցք Հայաստանի տարածքով»։
Ինքը՝ Ռուսաստանը, դադարել է միջնորդ լինել երկկողմ հակամարտությունում այն պահից, երբ իր խաղաղապահները Լեռնային Ղարաբաղում ոչ մի դիմադրություն չցուցաբերեցին Ադրբեջանի կողմից անկլավի շրջափակմանը, նշել է Իվան Պրեոբրաժենսկին։ Այս պահից սկսած Մոսկվան դե ֆակտո հանդես է գալիս որպես Բաքվի և Անկարայի դաշնակից, եզրափակեց նա։
Պուտինը Բաքու գնաց, քանի որ երկիրը հայտնվեց ծանր իրավիճակում, իր հերթին, ասում է «Ազատություն» ռադիոկայանի լրագրող Վադիմ Դուբնովը, «Էխո Կավկազա»-ի խմբագրությունից «Ամերիկայի Ձայն»-ին տված մեկնաբանությունում: Նրա խոսքով՝ ՌԴ նախագահը նույնիսկ ակնարկել է դրա մասին, թեև շարունակել է պատերազմն անվանել է «ճգնաժամ Ուկրաինայի հետ»։
«Իհարկե, միջազգային մեկուսացման պայմաններում Պուտինի համար շատ կարևոր էր ցույց տալ, որ աշխարհում դեռևս կան բարեկամ (ռուսական) երկրներ, որոնք անտեսում են Միջազգային քրեական դատարանը»,- կարծում է լրագրողը։ «Ի դեպ, Բաքվի համար նույնպես կարևոր էր դա ցույց տալ՝ սեփական կարևորությունն ընդգծելու համար»։
Դուբնովն ընդգծեց, որ ներկա այցի տակ մի քանի իմաստային շերտ է թաքնված. «Ինձ թվում է, որ առաջին և հիմնական շերտը ծիսական և խորհրդանշական, ինչը ոչ մի կերպ չի նվազեցնում պետական այցի նշանակությունը որպես այդպիսին։ Սա, ասես, նշանակում է մարդու հակազդեցություն հնարավոր մեկուսացմանը և ինչ-որ նոր ֆանտոմների, դաշինքների, կոալիցիաների ստեղծմանը: Բոլորը պետք է տեսնեն՝ Ռուսաստանը միայնակ չէ»։
Լրագրողի խոսքով, թվում է, թե ձևավորվում է չարիքի նոր առանցք. «Սա մի տեսակ դաշինք է, որը ներառում է Ռուսաստանի նման խարդախ երկրներ և այնպիսի երկրներ, որոնք ինչ-որ կերպ կարող են շահագրգռված լինել դրանով, օրինակ Ադրբեջանը, կամ երկրներ, որոնք հավակնում են նման դաշինքներին իրենց համաշխարհային առաջնորդության համար, ինչպիսին Չինաստանն է: Այս ամենը ծածկված է Միջին միջանցքի մասին խոսակցությունների հովանոցներով (Տրանսկասպյան միջազգային տրանսպորտային երթուղի Չինաստանով, Ղազախստանով, Կասպից ծովով, Ադրբեջանով, Վրաստանով և հետագայում դեպի Թուրքիա և եվրոպական երկրներ - Վ.Վ.): Որովհետև այն տալիս է համընդհանուր պատասխան բացարձակապես բոլոր հարցերին։ Նրանք անմիջապես ձեզ կմատնանշեն Միջին միջանցքը, որը «հսկայական և հիմնարար նշանակություն ունի ողջ մարդկության համար»:
Դուբնովը կարծում է, որ դրան հարում է մեկ այլ շերտ. «Ադրբեջանը ցույց է տալիս Ռուսաստանի հետ բարեկամության և համագործակցության իր ըմբռնումը։ Միևնույն ժամանակ, կարծում եմ, Բաքուն շուտով ինչ-որ չափով իր համաչափության նշան կտա (ազդեցության հիմնական համաշխարհային ուժերից) և հավանաբար քիչ թե շատ մարսելի բան կասի Արևմուտքի ուղղությամբ, որի հետ հարաբերությունները աստիճանաբար պետք է բարելավվեն»:
Դրան գումարած այն է, ինչ ոմանք փորձում են անվանել որպես գլխավոր՝ հայ-ադրբեջանական կարգավորում, ասում է փորձագետը: «Այնուամենայնիվ, այստեղ, ինձ թվում է, գործընթացը շարունակվում է։ Վստահ չեմ, որ ուրվագծեր են ի հայտ գալիս, բայց առաջընթաց կա՝ դատելով նրանից, որ Ադրբեջանն ու Հայաստանը պայմանավորվել են հանել Զանգեզուրի միջանցքի հարցը խաղաղ համաձայնագրի նախագծից»։
Իսկ այժմ ընթանում է դիրքային խաղ, որի մի մասն էլ կարող էր լինել Պուտինի այցը Բաքու, եզրափակում է Վադիմ Դուբնովը։
