Ֆրանսիան ունի 56 միջուկային ռեակտորներ, որոնք արտադրում են երկրի էլեկտրաէներգիայի շուրջ երկու երրորդը։ Փարիզը նաև Ռուսաստանի ամենամեծ հաճախորդներից է հարստացված ուրանի գծով, որն անհրաժեշտ է այդ ռեակտորները սնուցելու համար՝ ասված է Լոնդոնում գործող հեղինակավոր վերլուծական կենտրոններից մեկի՝ Միացյալ ծառայությունների թագավորական ինստիտուտի (RUSI) հրապարակած զեկուցում: Ըստ հրապարկման, չնայած Ռուսաստանի հետ տնտեսական կապերը խզելուն ուղղված միջազգային ջանքերին, մի քանի արևմտյան երկրներ դեռ կախված են ռուսաստանյան միջուկային վառելիքից:
«Ֆրանսիայի կողմից ռուսաստանյան հարստացված ուրանի ներմուծումը զգալիորեն աճել է՝ 2022 թվականի սկզբից ի վեր։ Աճը կազմել է մոտ 184%»,- ասում է Միացյալ ծառայությունների թագավորական ինստիտուտի վերլուծաբան Դարյա Դոլզիկովան։
Your browser doesn’t support HTML5
Հրապարակված զեկույցի համաձայն, մատակարարման բարդ շղթաները դժվարացնում են հարստացված ուրանի համաշխարհային շուկայից Մոսկվային դուրս մղելը։
Ֆրանսիական «EDF» ընկերությունն անգամ ծրագրում է Ռուսաստանի պետական «Росатом» ընկերության հետ համատեղ ձեռնարկություն հիմնել Գերմանիայում՝ ուրանի հարստացման համար:
Սակայն Ֆրանսիան միակ արևմտյան երկիրը չէ այս առումով․ բրիտանական վերլուծական կենտրոնի զեկույցում նշվում է ռուսաստանյան ուրանի արտահանման մասին ԱՄՆ, Գերմանիա և Նիդեռլանդներ:
«Ռուսաստանը շարունակում է մնալ հարստացված ուրանի ամենամեծ արտահանողն ողջ աշխարհում՝ զբաղեցնելով միջազգային շուկայի մոտ 44%-ը»,- ասում է Դոլզիկովան։
Միջուկային էներգիայի նկատմամբ համաշխարհային շահագրգռվածությունը անկում ապրեց 2011 թվականին Ճապոնիայում Ֆուկուսիմայի ատոմակայանում տեղի ունեցած հայտնի վթարից հետո:
Բայց քանի որ երկրները փորձում են կրճատել ածխաթթու գազի արտանետումները, ծրագրերը կրկին տանում են միջուկային էներգիայի զարգացման ուղղությամբ: Անցած շաբաթ Բրյուսելում՝ Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալության նիստին որոշ գործիչներ կոչ արեցին վերստին ներդրումներ կատարել միջուկային էներգիայի ոլորտում:
«[Հարկ է] մատակարարման շղթաները հնարավորինս արագ հարմարեցնել, ու նաև այստեղ ազատվել ռուսաստանյան մատակարարումից: Բայց պետք է հավասարակշված մոտեցում ցուցաբերենք: Նկատի ունեմ, որ եթե ցանկանում ենք նվազեցնել CO2-ի արտանետումը, պետք է վստահ լինենք, որ մեր ատոմակայանները կարող են շարունակել [գործել]»,- ասում է Բելգիայի վարչապետ Ալեքսանդր Դե Կրոն։
Բրիտանական վերլուծական կենտրոնի գնահատմամբ, 2023 թվականին Ռուսաստանը միջազգային շուկայում վաճառել է 2,7 միլիարդ դոլարի հարստացված ուրան։
Ըստ զեկույցի, աճել է ռուսաստանյան հարստացված ուրանի արտահանումը Չինաստան, ինչը հիմք է ենթադրելու, որ նման կերպ Պեկինը կարող է ավելացնել իր հարստացված ուրանի արտահանումը:
«Պատժամիջոցները պետք է լինեն բազմակողմանի։ Հակառակ դեպքում, հարստացված ուրանի և վառելիքի մատակարարման շղթաների բարդության պատճառով՝ Ռուսաստանը կգտնի թույլ օղակներ՝ փորձելով շարունակել մուտք գործել արևմտյան շուկաներ»,- ասում է Դարյա Դոլզիկովան:
Այդուհանդերձ արևմտյան երկրները փորձում են բարձրացնել իրենց միջուկային ինքնաբավությունը։ Ֆրանսիան ավելացրել է ուրանի հարստացման կարողությունները Տրիկաստինում ավելի քան 30%-ով:
Ամերիկյան «Westinghouse» և ուկրաինական «Energoatom» ընկերությունը սկսել են Շվեդիայում միջուկային վառելիք արտադրել, որը կարող է մատակարարվել նախկին խորհրդային ռեակտորներին՝ Արևելյան Եվրոպայում:
Դոլզիկովայի հաշվարկով, առնվազն երկու տարի կպահանջվի, մինչ Արևմուտքը կկարողանա վերջ դնել կախվածությանը ռուսաստանյան միջուկային վառելիքից: