Մատչելի հղումներ

Ըստ Բաքվում ԱՄՆ-ի նախկին դեսպանի՝ ադրբեջանական գազը կարևոր դեր ունի ռուսական էներգակիրներից Եվրոպայի կախվածությունը նվազեցնելու հարցում


Ամերիկացի փորձագետները քննարկում են ԵՄ ու Բաքվի միջև էներգետիկ համագործակցության խորացումն ու հուշագրի ստորագրումը

Ադրբեջանը չափազանց կարևոր դեր է խաղում ռուսական էներգակիրներից Եվրոպայի կախվածությունը նվազեցնելու հարցում, «Ամերիկայի ձայն»-ի ադրբեջանական ծառայությանը տված հարցազրույցում ասում է Ադրբեջանում ԱՄՆ-ի նախկին դեսպան Ռոբերտ Ցեկուտան՝ անդրադառնալով ԵՄ և Արբեջանի միջև ստորագրված հուշագրին: Դեսպան Ցեկուտան շեշտում է՝ հուշագրի ստորագրումը կապված է Ուկրաինա Ռուսաստանի ներխուժման, ինչպես նաև Կրեմլի կողմից էներգակիրներից ստացված եկամուտն իր ագրեսիվ պատերազմի ֆինասավորման հետ:

«Յուրաքանչյուր լրացուցիչ էներգակիր, որը կարող է տեղափոխվել Եվրոպա, կարևոր է: Ադրբեջանից Եվրոպա լրացուցիչ բնական գազի տեղափոխման հնարավորությունը կարևոր է եվրոպական էներգետիկ անվտանգության և Եվրոպայում կանաչ էներգիայի զարգացման տեսանկյունից»,- ասում է նա:

Հիշեցնենք, որ հուլիս ամսին Բաքվում Եվրահանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լեյենը փոխըմբռնման հուշագիր է ստորագրել Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ, որը նախատեսում է մինչև 2027 թվականը ադրբեջանական բնական գազի ներմուծման ծավալը հասցնել տարեկան 20 միլիարդ խորանարդ մետրի, որը կարող է կրկնապատկել Ադրբեջանից Եվրոպա գազի ներկրումը։

Որքան կարևոր է ԵՄ-ի համար ադրբեջանական գազը
please wait

No media source currently available

0:00 0:04:45 0:00

Նախկին դեսպանի կարծիքով հուշագիրն արտացոլում է ԵՄ-ի էներգետիկ քաղաքականության ուղեգծի փոփոխություն, քանի որ նախկինում խոսքը գնում էր բնապահպանության խնդիրների պատճառով էներգակիրների կրճատման, այլ ոչ թե ներմուծման աղբյուրների փոփոխության մասին: Ադրբեջանն այսպիսով էլ ավելի է ամրապնդում իր դիրքերը ԵՄ-ի էներգետիկ անվտանգության ոլորտում: Ըստ նրա՝ Բաքուն էլ շահագրգրված է հուշագրում՝ հավելյալ եկամուտ ստանալու ու սեփական զարգացումը ապահովելու տեսանկյունից: Այստեղ, սակայն, առկա են նաև մարտահրավերներ կապված Ադրբեջանի գազի մատակարարումների կարողության հետ: Ցեկուտան ընդգծում է, որ դրա համար անհրաժեշտ է ժամանակ:

«Հուշագիրը պարունակում է դրույթներ, որոնք վերաբերում են Հարավային գազային միջանցքի ընդլայնման ֆինանսավորմանը, և Ադրբեջանի ու ԵՄ ղեկավարությունն այս ուղղությամբ ծրագրում են համատեղ աշխատանք ծավալել։ Դա կարևոր կետ է»,- ասում է նախկին դեսպանը:

Այլ մարտահրավերների թվում նա առանձնացնում է նաև աշխարհաքաղաքական և տարածաշրջանային գործոնները, որոնք ըստ նախկին դեսպանի նորություններ չեն: Մոսկվան նախկինում դրական չի արձագանքել Ադրբեջանի էներգակիրների տարանցման ընդլայնմանը, սակայն որոշ ժամանակ անց ընդունել է այն որպես փաստ և անգամ օգտագործել սեփական էներգակիրների տարանցման համար, պնդում է Ցեկոտան:

Յեյլ համալսարանի պրոֆեսոր Սթիվեն Թիանգը, անդրադառնալով ադրբեջանական գազի ներմուծմանը Եվրոպա, ևս շեշտում է ադրբեջանական գազի տեղափոխման հետ կապված դժվարությունները, մասնավորապես համապատասխան ենթակառուցվածքների բացակայությունը:

«Այստեղ առկա են որոշակի ենթակառուցվածքային մարտահրավերներ, որոնք կապված են քաղաքական և սոցիալական պատճառների և զարգացած ենթակառուցվածքների բացակայության հետ՝ այդ գազի մի մասը շուկա հասցնելու համար, թեև Ադրբեջանը ունի զգալի թվով պաշարներ»,- ասում է նա:

Ենթակառուցվածքային խնդիրներն, ըստ Թիանի, սակայն, չափազանց տարածված են էներգակիրներ արտադրող ու մատակարարող երկրներում, ներառյալ զարգացած երկրներում: Սա բազմաշերտ խնդիր է, և ամեն մի երկիր ունի իր առանձնահատկությունը, նշում է նա:

«Իսրայելի ափամերձ շրջաններում կան հսկայական գազի հանքեր, որոնք շատ չեն օգտագործվում ենթակառուցվածքների բացակայության պատճառով: Նույնիսկ Միացյալ Նահանգներում արտահանվող գազի մեծ մասը գալիս է Թեքսասից, քանի որ այստեղ են խողովակաշարերը: Դրանք չեն գալիս ոչ Ապալաչիայից, ոչ Արևելյան ափի Մարսելլուս Շեյլից, որովհետև գազը դեպի Արևելյան ափ տեղափոխող խողովակաշարերը բացակայում են»,- ասում է նա:

Յեյլի համալսարանի պրոֆեսորի պնդմամբ այսօր Եվրոպայում գիտակցում են այս դժվարությունները, հատկապես հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ ԵՄ ևս ունի ենթակառուցվածքային խնդիրներ, մասնավորապես բավարար թվով հեղուկ գազի վերամշակման տերմինալների բացակայություն ամերիկյան և քաթարական հեղուկ գազի ներմուծման աճի պայմաններում:

«Եվրոպան գիտակցում է, որ չի կարող հույս դնել մեկ էներգակիր արտադրողի վրա: Նրանք ձգտում են դիվերսիֆիկացնել մատակարարումները: Դրանց մի մասը շուկա հասցնելու համար առկա են տարբեր դժվարություններ՝ կախված նրանից, թե որ երկրի մասին է խոսքը, և Եվրոպան հասկանում է դա»,- ասում է Թիանը:

Իր հերթին Բաքվում ԱՄՆ-ի նախկին դեսպան Ցեկուտան վստահ է, որ Ադրբեջանում մարդու իրավունքների և օրենքի գերակայության հետ կապված հարցերը շարունակում են մտահոգել արևմտյան տերություններին՝ չնայած Բրյուսելի ու Բաքվի միջև էներգետիկ համագործակցության խորացմանը: Այս կարգի հարցերը քննարկվում են, սակայն դա չի նշանակում, որ այդ քննարկումներն անպայման հրապարակային են, պնդում է նախկին դեսպանը: Էներգետիկ համագործակցության առումով նա կարևորում է օրենքի գերակայության ոլորտը, որն անմիջապես կապված է կնքվող պայմանագրերի, աշխատողների իրավունքների ու այլ իրավական հարցերի հետ: Դրանք, ըստ նրա, բարձրացվում են արևմտյան և ամերիկյան էներգետիկ ընկերությունների կողմից: Եթե այս հարցերի շուրջ քննարկումների մասին տեղեկությունը չի հայտնվում մամուլի առաջին էջերում, չի նշանակում, որ դրա մասին որևէ քննարկում չի ընթանում, պնդում է ամերիկացի դիվանագետը:

XS
SM
MD
LG