‘’Պուտինը պատրաստ է դիմել ցանկացած գործողության` հանուն իր պաշտոնի ու կյանքի’’
Դոնի Ռոստովի նախկին ոստիկան Սերգեյ Կադացկին, որը գաղութում 15 տարվա ազատազրկում էր կրում կնոջը սպանելու և աներոջը սպանելու փորձի համար, մահացել է ուկրաինական պատերազմում, հայտնում են լրատվամիջոցները: Կադացկին հետմահու պարգեւատրվել է «Արիության համար» մեդալով։
Նախկին ոստիկանը միակը չէ այս շարքերում: Ընդհանուր առմամբ, ըստ The Insider-ի, հոկտեմբերի կեսերի դրությամբ Ուկրաինայում սպանվել է ռուսական գաղութներից հավաքագրված մոտ հինգ հարյուր վարձկան:
Լրագրողական ուսումնասիրությունների համաձայն՝ կալանավայրերում հավաքագրվել է ավելի քան 20000 դատապարտյալ։ Սրանք մեծ մասամբ մարդասպաններ են, ավազակներ, թմրավաճառներ և այլն։ Գերիների կարգավիճակը նման կերպ փոխելու իրավական հիմք չկա: Նրանց պատերազմ ուղարկելու օրինականության մասին խոսք անգամ չի կարող լինել:
Ավելին, դատապարտյալների հավաքագրումն իրականացվում է, այսպես կոչված, «Վագներ» կազմակերպության կողմից, մի կազմակերպություն, որը գտնվում է օրինական դաշտից դուրս։ Վարձկաններին հովանավորում է գործարար Եվգենի Պրիգոժինը: Չնայած նա չի զբաղեցնում պետական որեւէ պաշտոն, փաստորեն ազատ մուտք ունի գաղութների տարածք։
Պատերազմի հենց սկզբից էր պարզ, որ վարձկան դատապարտյալները կօգտագործվեն որպես թնդանոթի միս, ասում է սոցիալական հարցերով հոգեբան և բլոգեր Ալեքսեյ Ռոշչինը։ Նրա կարծիքով, այսօր ամեն ինչ տեղի է ունենում Երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին խորհրդային բանակում գործող քրեակատարողական գումարտակների ձեւաչափով: ‘’Ինչպես այն ժամանակ, այսօր նույնպես` նրանց համար նախապատրաստվել է նրանց իսկ ճակատագիրը’’, ասում է նա «Ամերիկայի Ձայն»-ի Ռուսական ծառայությանը տված հարցազրույցում։ ‘’Նրանք ողջ մնալու քիչ հնարավորություն ունեն: Նրանց նետում են ռազմաճակատի ամենաթեժ հատվածները՝ նվազագույն հրետանային ծածկույթով և այլն։ Այսպիսով, նրանք վերածվում են մահապարտների’’, ասում է Ռոշչինն ու ավելացնում, որ իհարկե այս մարդանց մեջ կան շատերը, որոնք ասում են, թե ավելի լավ է այսպես մեռնելը, քան բանտում փթելը:
Ինչ վերաբերում է բանտարկյալների հավաքագրման իրավական հիմնավորմանը, ապա դրանք պարզապես գոյություն չունեն: Ալեքսեյ Ռոշչինը նշում է. ‘’Անհասկանալի է, թե ինչու են Պրիգոժինին թույլ տալիս մտնել ազատազրկման վայրեր և ելույթներ ունենալ այնտեղ, իրականացնել քարոզչություն: ‘’Վագներ’’-ի և նմանատիպ կառույցների ստեղծումը բացարձակապես անօրինական է։ Մեր ժամանակների պարադոքսներից մեկը’’, ասում է նա:
Սա կամայականության դրսևորում է, ինչի մասին իրավապաշտպանները վաղուց են զգուշացրել, և որին ոչ ոք առանձնապես ուշադրություն չի դարձրել: Ռուսաստանում իրավական համակարգը, որպես այդպիսին, ոչնչացվում է, հայտարարում է բլոգերը։ ‘’Արդյունքում Սահմանադրությունը վերածվել է անպետք թղթի, երբ ժողովուրդն իրականում չունի քաղաքացիական իրավունքներ։ Չկան անկախ դատարաններ, չկա խորհրդարան, դատախազությունը ծառայում է գործադիր իշխանությանը: Արդեն տեսախցիկների առջեւ մարդկանց են սպանում են մուրճերով ու տեսանյութն առանց որեւէ մտահոգության, տարածում սոցցանցերում’’:
Իհարկե, նման վարձկաններին պատերազմում չեն խնայում, ասում է ռուս ընդդիմադիր քաղաքական գործիչ Լեոնիդ Գոզմանը։ Ուստի, նրա կարծիքով, մահացության ցուցանիշը հատկապես բարձր է այս մարդկանց շրջանում։
‘’Իրականում նրանց վիճակն անհույս է’’. այս կարծիքն է նա հայտնում «Ամերիկայի Ձայն»-ին տված հարցազրույցում։ ‘’Սակայն նրանցից արդյունավետություն սպասել պետք չէ։ Այս խմբի զորակոչվածներն ավելի շատ կարող են մտածել խաղաղ բնակիչներին թալանելու մասին’’, ասում է քաղաքական գործիչն ու կարծիք հայտնում, որ նման մարդկանց հավաքագրելու որոշումը խոսում է Կրեմլի կողմից խորը փակուղում հայտնվելու փաստի մասին:
Գոզմանը Ռուսաստանում ներկա իրավիճակը նմանեցնում է Իվան Ահեղ ցարի ժամանակների հետ, որն այն ժամանակ ստեղծել էր
օպրիչնինան, որտեղ գործում էր ‘’մուրճի օրենքը’’: ‘’Նույնը տեղի է ունենում հիմա Պուտինի օրոք, երբ հաստատված ռազմական այս կառույցում գործում է նույն ‘’մուրճի օրենքը’’, ասում է նա:
Այստեղ նա հիշեցնում է վարձկան Եվգենի Նուժինին մի քանի օր առաջ գլխին մուրճի հարվածով մահապատժի ենթարկելու տեսարանը:
Եզրակացությունը պարզ է, ասում է Գոզմանը. ‘’Պուտինը գտնվում է պաշտպանական դիրքում՝ փորձելով փրկել իր իշխանությունն ու կյանքը։ Դրա համար նա պատրաստ է դիմել բացարձակապես ցանկացած գործողության։ Իսկ օրենքների առկայությունը կամ բացակայությունն այստեղ նրան չեն անհանգստացնում’’:
Իրականում սա բռնություններ կազմակերպելու եւ իրականացնելու համար պետությանը տրված մենաշնորհ է, պետության բուն հիմքերի փլուզման նշան:
Արամ Վանեցյան
Վիկտոր Վլադիմիրով