ԱՄՆ Սենատոր, Սենատի Արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովիանդամ Բոբ Մենենդեսը,սենատոր Ռոբ Փորթմանը օրինագիծ են առաջարկել Հարավային Կովկասում շարունակվող մարդասիրական ճգնաժամը վերացնելու համար՝ կարևորելով ամերիկյան օգնության գերակայությունը:
«Հարավային Կովկասում մարդասիրական իրավիճակը ծանր է, և այն կվատթարանա ձմռանը», -գրել են սենատորները՝ նկարագրելով, թե ինչպես է COVID-19 ֆոնի վրա Ադրբեջանի և Հայաստանի միջևԹուրքիայի կողմից աջակցվող հակամարտությունը վնասել Լեռնային Ղարաբաղի ենթակառուցվածքների վրա և տեղահանել էթնիկ հայ բնակչության կեսից ավելիին, ներառյալ տարածաշրջանի կանանց և երեխաների 90 տոկոսին: «Մարտերը կարող են դադարեցվել, բայց դրա պատճառած վնասը կշարունակի մարդկային կյանքեր արժենալ, առանց միջազգային հանրության կոշտ գործողությունների»,-գրել են սենատորները:
Բացի Լեռնային Ղարաբաղում վերականգնողական ծառայությունների ուժեղ ֆինանսավորում խնդրելուց,Մենենդեսը և սենատոր Փորթմանը Սենատից պահանջել են նաև գտնել հատուկ միջոցներ ականների և չպայթած զինամթերքի մաքրման համար, անհրաժեշտություն, որը զգալիորեն աճել է վերջին բռնությունների ֆոնին:
«Միացյալ Նահանգները պետք է շարունակեն մարդասիրական օգնություն ֆինանսավորելու մեր վաղեմի ավանդույթը նրանց համար, ովքեր ամենից շատ դրա կարիքն ունեն, ինչպես այսօր հազարավոր էթնիկ հայեր, որոնք տեղահանվել են իրենց տներից կամ այլ կերպ են տուժել բռնությունից»,- հավելել են սենատորները. «Պետության արտաքին գործառնությունների և հարակից ծրագրերի հատկացումների վերջնական օրինագծում վերը թվարկված դրույթները ներառելով՝ դուք կարող եք օգնել թուլացնել վերջին բռնությունների կործանարար հետևանքները և շարունակել մարդասիրական օգնության Ամերիկայի հպարտ ավանդույթը»:
Լեռնային Ղարաբաղում ստեղծված հումանիտար ճգնաժամի մասին քննարկում են իրականացրել ամերիկացի վերլուծաբաններ: Հիմնական հարցերըԱՄՆ ժողովրդավարության և համաշխարհային համաճարակի մարտահրավերների ֆոնին ԼՂփախստականների տեղահանումն էր, և թե մարդու իրավունքների ո՞ր խախտումներն են առաջ եկելճգնաժամի արդյունքում, և ինչպե՞ս կարելի է պատասխանատվության ենթարկել հանցագործներին:
Բաց հասարակության հիմնադրամների Հայաստանի գործադիր տնօրեն Լարիսա Մինասյանի ներկայացմամբ՝ պատերազմից հետևանքով առաջացած հումանիտար խնդիրներն էլ ավելի են սրվել համաճարակի պայմաններում: Տարատեսակ թույլատրելի և անթույլատրելի ռմբակոծություններից պատսպարվելու համար Ղարաբաղի քաղաքացիական պնակչությունը ստիպված է եղել մեծ խմբերով ապաստարաններում ապրել շաբաթներ շարունակ, որտեղ հակահամաճարակային կանոնների պահպանումը գրեթե անհնար էր: Ինչպես նաև առողջապահական համակարգն է կաթվածահար եղել:
«Քարնեգի» հիմնադրամի գիտածխատողՓոլ Սթրոնսկու կարծիքով՝ պատերազմի ընթացքում նկատվել են քաղաքացիական բանկչությանը և ենթակառուցվածքները թիրախավորում: «Պատերազմի հետևանքներից բացի մենք ականատես եղանք նաև կորոնավիրուսի դեպքերի աճի, ինչն այս պատերազմն էլ ավելի աղետալի դարձրեց»,-ասել է նա:
Լեռնային Ղարաբաղում կիրառվել են զանգվածային ոչնչացման զենքեր: «Human Rights Watch»-ի թիմը Ստեփանակերտում արձանագրել է Մարդու իրավունքերի միջազգային կոնվենցիաների կոպտագույն խախտումներ:
«1990-ականների համեմատ այս պատերազմն ավելի արյունալի էր, ավելի ավերիչ, կիրառվում էին ավելի նոր սերնդի զինատեսակներ: Անդօդաչու սարքերի կիրառումը նույնպես նորություն էր այս պատերազմում, սակայն ամենամեծ տարբերությունն այն էր, թեկարճ ժամանակում որքան արագ այդքան շատ ավերածությույուններկորուստներ եղան»,-քննարկմանն ասել է «Human Rights Watch»-ի Կենտրոնական Ասիայի բաժնի փոխտնօրենՌեյչել Դենբերը: